Author :
Abstract
Antik Çağda “yaşam bilgeliği” olarak görülen felsefe, Orta Çağ’da skolastik düşüncenin etkisiyle yaşam içerisindeki rolünü kaybetmiş, Hıristiyan teolojisine hizmet etmekle görevlendirilmiştir. 20. yüzyılda ise tamamen akademik alana sıkıştırılmış ve bilimlere yardımcı bir faaliyet haline gelmiştir. Bilimsel kültür eleştirisi, postyapısalcılık, postmodernizm gibi akımların etkisiyle başlayan radikal eleştiri süreci, felsefenin eski ve pratik köklerine dönebilmesi için bir fırsat sunmuştur. Felsefeye pratik yaşamda kaybettiği yeri geri kazandırma ve modern dünyanın getirdiği sorunlara alternatif çözümler bulma çabalarından biri olarak ortaya çıkan felsefi danışmanlık, nispeten yeni ancak hızla gelişen bir alandır. Alana ilişkin literatür büyük oranda felsefi danışmanlık-psikoterapi ilişkisine ayrılmış olsa da “felsefi danışmanlığın ne olduğu” ve “felsefi danışmanlığın bir yöntemi olup olmadığı” soruları da alanda tartışılan önemli konular içerisinde yer almaktadır. Makalemizde bu iki konu “tanımlama sorunu” ve “yöntem sorunu” olarak ele alınıp incelenmiştir. Tanımlama sorunu, yöntem sorunuyla ilişkisi bağlamında değerlendirilmiştir. Tanımlama faaliyeti, ait olduğu alana ilişkin bir çeşit belirleme, sınırlama, açıklama ve karakterize etme faaliyetini içinde barındırmaktadır. Felsefi danışmanlığın yeni bir çalışma alanı olduğu düşünüldüğünde, tanımlama sorununun sadece felsefi danışmanlığı anlama açısından değil bir meslek olarak kurumsallaşması ve gelişimi açısından da olumsuz etkileri olması muhtemeldir. Ayrıca tanımlama sorunu, bu alanda yetiştirilecek meslek elemanlarının eğitim standartları ile felsefi danışmanlık uygulamalarını da olumsuz etkileyebilir. Felsefi danışmanlığa ilişkin tanımlamalar incelendiğinde karşımıza çok farklı ve çeşitli tanımlamalar çıkmaktadır. Bu farklılıklar alana ait bir literatür oluşmasına da engel teşkil etmektedir. Bu güçlüğü aşmak için mevcut tanımlamalar belli başlı başlıklar altında kategorize edilmeye çalışılmıştır. Pratik ve teorik tanımlar, tekçi ve çokçu tanımlar, tözel ve karşıt tanımlar bu kategoriler arasında gösterilebilir. Tanımlamaya ilişkin çeşitliliğin beraberinde getirdiği en önemli sorunlardan biri “yöntem sorunu”dur. Felsefi danışmanlık uygulamaları incelendiğinde, danışmanlık süreçlerinde birbirinden farklı yaklaşım, yöntem, teknik ve kuramların uygulandığı görülmektedir. Ancak yaklaşım, yöntem, teknik ve kuram terimlerine ilişkin bir karmaşanın alana hakim olduğu ve alanın anlaşılmasını zorlaştırdığı fark edilmektedir. Bu zorluğu aşmak için çalışmamız boyunca Peter Raabe’nin konuya ilişkin kavramsal sınıflandırması takip edilmiştir ve çalışmanın kapsamı felsefi danışmanlıkta yaygın olarak kullanılan yaklaşım ve yaygın olarak kullanılan yöntemlerle sınırlandırılmıştır. Raabe’nin sınıflandırmasında, yaklaşım bir uygulayıcının kişisel tarzı veya bir yöntemi uygulama biçimi, yöntem içindeki bir "prosedür" veya "teknik" olarak; yöntem ise uygulayıcıları tarafından genellikle özel bir isim verilen uygulamalar, prosedürler veya tekniklerden oluşan bir küme veya sistemi ifade etmek için kullanılmıştır. Alanda fenomenoloji hermeneutik, kazuistik yaklaşım, kişi odaklı-sorun odaklı-sonuç odaklı yaklaşım gibi felsefi ve psikolojik bazı yaklaşımların danışmanlık süreçlerinde sıklıkla kullanıldığı görülmektedir. Yöntem konusuna gelince felsefi danışmanlık uygulamalarında takip edilmesi gereken bir yöntem olup olmadığı tartışılmıştır. Alanın kurucusu sayılan Achenbach’a göre felsefi danışmanlık uygulamalarında takip edilmesi gereken bir yönteme ihtiyaç yoktur. Danışman, yöntemlerle değil yöntemler üzerinden çalışır. Buna “yöntem ötesi yöntem” adı verilir. Başka bazı düşünürlere göre ise felsefi danışmanlık bir yöntem gerektirir. Danışman, tek bir yönteme bağlı kalmak zorunda olmasa da yöntem ya da yöntemler kullanır. Danışman, diğer danışmanlık türlerinden kuram, yaklaşım, yöntem ve teknikler ödünç alabilir: Felsefi danışmanlık uygulamalarında en çok kullanılan yöntem olan “Sokratik Diyalog” yöntemi buna örnektir. Bununla birlikte danışman, kendi yöntemini de oluşturabilir. Cohen’e ait “Mantık Temelli Yöntem”, Marinoff’a ait “PEACE- MEANS ve İki Aşamalı Yöntem”, Raabe’nin “Dört Aşamalı Yöntem”i, Prins-Bakker’a ait “Altı Aşamalı Yöntem” vb. felsefi danışmanlar tarafından özel olarak oluşturulan ve uygulanan yöntemlere örnek olarak gösterilebilir.
Keywords
Abstract
Philosophy, which was seen as the "wisdom of life" in antiquity, lost its role in life under the influence of scholastic thought in the Middle Ages and was assigned to serve Christian theology. In the 20th century, it was completely compressed into the academic field and became an auxiliary activity to the sciences. The process of radical criticism that began under the influence of movements such as the critique of scientific culture, poststructuralism and postmodernism offered an opportunity for philosophy to return to its ancient and practical roots. Philosophical counseling, which emerged as one of the efforts to restore philosophy to its lost place in practical life and to find alternative solutions to the problems of the modern world, is a relatively new but rapidly developing field. Although the literature on the field is largely devoted to the relationship between philosophical counselling and psychotherapy, the questions of ‘what philosophical counselling is’ and ‘whether philosophical counselling is a method’ are also important topics of discussion in the field. In our article, these two issues are addressed and examined as the ‘definition problem’ and the ‘method problem.’ The definition problem is evaluated in the context of its relationship with the method problem. The activity of definition involves a kind of determination, limitation, explanation, and characterisation of the field to which it belongs. Considering that philosophical counselling is a new field of study, the definition problem is likely to have negative effects not only in terms of understanding philosophical counselling but also in terms of its institutionalisation and development as a profession. In addition, the definition problem may also negatively affect the educational standards of professionals to be trained in this field and the practice of philosophical counselling. When examining definitions related to philosophical counselling, we encounter many different and varied definitions. These differences also hinder the formation of a literature specific to the field. To overcome this difficulty, existing definitions have been categorised under certain headings. Practical and theoretical definitions, monistic and pluralistic definitions, and essentialist and oppositional definitions can be listed among these categories. One of the most significant issues arising from the diversity of definitions is the ‘methodological problem.’ When examining philosophical counselling practices, it is evident that different approaches, methods, techniques and theories are applied in counselling processes. However, it is evident that there is confusion surrounding the terms approach, method, technique, and theory, which complicates understanding of the field. To overcome this difficulty, Peter Raabe's conceptual classification of the subject was followed throughout our study, and the scope of the study was limited to approaches and methods commonly used in philosophical counselling. In Raabe's classification, ‘approach’ refers to a practitioner's personal style or manner of applying a method, a ‘procedure’ or “technique” within a method; ‘method’ refers to a set or system of applications, procedures, or techniques that are usually given a specific name by practitioners. In this field, it is observed that certain philosophical and psychological approaches, such as phenomenology, hermeneutics, casuistic approach, person-centred-problem-centred-outcome-centred approach, are frequently used in counselling processes. When it comes to methods, there has been debate as to whether there is a method that should be followed in philosophical counselling practices. According to Achenbach, considered the founder of the field, there is no need for a method to be followed in philosophical counselling practices. The counsellor works not with methods but through methods. This is called the ‘method beyond method.’ According to some other thinkers, however, philosophical counselling requires a method. Although the counsellor is not bound to a single method, they do use methods or techniques. The counsellor can borrow theories, approaches, methods and techniques from other types of counselling: the ‘Socratic Dialogue’ method, which is the most commonly used method in philosophical counselling practices, is an example of this. However, the counsellor can also develop their own method. Examples of methods specifically developed and applied by philosophical counsellors include Cohen's ‘Logic-Based Method,’ Marinoff's ‘PEACE-MEANS and Two-Stage Method,’ Raabe's ‘Four-Stage Method,’ and Prins-Bakker's ‘Six-Stage Method,’ among others.
